Persoonsdossiers en archief

De Persoonsdossiers en het Organsatiearchief

Sedert de oprichting van de Haarense ‘Stichting Vriendenkring 1940-1945’ in 1998 wordt er informatie over gijzelaars en gevangenen verzameld door betrokken medewerkers. In de eerste jaren daarna bezochten vele tientallen gijzelaars en gevangenen de plaats waar ze in de Tweede Wereldoorlog opgesloten waren, vaak ook in gezelschap van vrienden en familie. Heden ten dage leeft van de groep gijzelaars en gevangenen, op een enkele uitzondering na, niemand meer.
Met regelmaat werd door degenen die in het vroegere Groot-Seminarie opgesloten waren, of door hun familie gemeld, dat ze thuis nog enige documentatie uit de oorlog hadden liggen. Het ging dan bijvoorbeeld om een vrijlatingsbewijs. Of om brieven die in Haaren van het thuisfront ontvangen waren, dan wel die vandaar naar het gezin thuis verzonden werden. Soms ook zijn het dagboeken of fragmenten daarvan. Of foto’s. Hebben jullie er misschien belangstelling voor als we die stukken aan jullie overdragen om ze hier te bewaren?
Ja natuurlijk! Heel erg graag, was dan de reactie.
Zo konden er in de loop van de afgelopen jaren bijna vierhonderd persoonsdossiers samengesteld worden. Sommige bevatten slechts één of enkele velletjes met informatie, andere zijn centimeters dik. Alle geven ze wetenswaardigheden over gevangenen of gegijzelden. Enkele dossiers zijn van kampbewakers of van anderen die niet tot de gevangenen of gijzelaars behoorden, maar wel van belang waren voor de bewoners van het kamp. Deze fraaie collectie persoonsdossiers werd samengesteld door Gedenkplaats-vrijwilliger Henk van Helvert.

Naast de persoonsdossiers werd er door het bestuur en de vrijwilligers van de Gedenkplaats ook een organisatiearchief opgebouwd. Het bevat niet alleen agenda’s en notulen van het bestuur en van commissies, maar ook stukken over gehouden gedenkdagen, over tentoonstellingen, over eigen publicaties, enz.

In augustus 2019 had de verwoestende brand plaats. We hadden geluk dat dozen met de persoonsdossiers op dat moment bij de al genoemde Henk van Helvert thuis stonden en dat het organisatiearchief geplaatst was in één van de weinige ruimten die niet in vlammen opgingen. Wel liep een aantal dozen met archiefstukken enige waterschade op als gevolg van bluswater dat die kamer binnendrong. De brand was een wake up call voor het bestuur. Besloten werd dat het archief, inclusief de persoonsdossiers, zodra de inventaris gereed zou zijn, overgedragen zouden worden aan het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in Den Bosch. Dit gebeurde in 2022. Daar is het complete archief, inclusief de persoonsdossiers, nu voor belangstellenden en onderzoekers ter inzage.

Het organisatiearchief en de persoonsdossiers van de Gedenkplaats Kamp Haaren zijn bij het BHIC te raadplegen onder toegangsnummer 2197. De inventarisnummers 1 tot en met 81 omvatten het organisatiearchief, de nummers 82 tot en met 475 de persoonsdossiers. De laatste zijn alfabetisch op familienaam geordend. De beschrijvingen hiervan zijn daar digitaal te raadplegen. Een directe doorklikoptie naar het Gedenkplaats-archief bij het BHIC is: https://proxy.archieven.nl/235/26A3E9EB52C74BC8BDD10211CFCF34A1. Daarnaast is er bij het BHIC informatie over Haarense en Beekvlietse gijzelaars te vinden onder toegangsnummers 766. Oud-Gijzelaars, 1941 – 1995 (klik door op: https://proxy.archieven.nl/235/3A14821AAF2F46E5BF6F4866E30F3564 en onder 1501 Persoonsdossiers gijzelaars kamp Beekvliet (klik door op: https://proxy.archieven.nl/235/3624CA5E98FC4AEBB4003680E3F3085A. Zie voor nog meer informatie over gijzelaars ook de site van Gijzelaarskamp Beekvliet (https://www.gijzelaarskampbeekvliet.nl/).

Het behoeft geen betoog dat er, naast de genoemde, nog tientallen sites zijn waar informatie over Haarense gevangenen en gijzelaars gevonden kan worden (daaronder de sites www.niod.nl, www.oorlogsbronnen.nl, www.tracesofwar.nl en www.arolsen-archives.org). Ook zijn er heel wat concentratiekamp- en heemkundesites, en sites van gemeente-, stads- en rijksarchieven waar informatie te vinden is over personen en gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog.

Het aantal van bijna 400 persoonsdossiers is niet compleet. In totaal werden ruim 4.000 personen in Haaren gevangen gezet of waren er in de Tweede Wereldoorlog gegijzeld. Mocht u stukken hebben over personen die niet in de lijst op de site van het BHIC voorkomen, dan houden we ons bij de Gedenkplaats daarvoor aanbevolen. En mocht u die over willen dragen, dan zullen ook die gevangenen en gegijzelden nimmer in de vergetelheid terechtkomen. Die stukken zullen dan voor altijd bij het BHIC bewaard worden. Bovendien kunnen ze informatie geven voor nog te schrijven biogrammen (zie daarvoor elders op deze site onder ‘Personen’), waar u bovendien de reeds geschreven persoonsbeschrijvingen kunt vinden.

Marc Hameleers